U preventivne mere kojima možemo sprečiti ili ublažiti izmrzavanje voćaka ubrajamo: krečenje stabala, zadimljavanje, zaštitu pomoću veštačke kiše, primenu hormonskih preparata ili aminokiselina
Intenzitet štetnog uticaja niskih zimskih temperatura na voćne vrste zavisi od mnogih faktora, ali ključni su: fenofaza u kojoj se ta voćna vrsta nalazi i kondicija biljke sa kojom je ušla u zimski period. O stanju pupoljaka voćaka i situaciji u voćnjacima u srednjem Banatu izveštaj i savete daje master voćarstva Maja Martinov, savetodavac u PSS Zrenjanin.
Stanje pupoljaka voćaka
Zbog temperaturnih kolebanja koja smo imali u prvoj dekadi januara, gde su se dnevne temperature kretale i do 15 stepeni Celzijusa, voćke se nalaze u vrlo različitim fenofazama razvoja vegetacije. Nepovoljni vremenski uslovi uticali su da dođe do ubrzane faze organogeneze, odnosno bržeg obrazovanja cvetnih začetaka u generativnim pupoljcima.
Kod koštičavih voćnih vrsta došlo je do kretanja sokova, pa u ovom trenutku imamo čak i cvetanje vrlo ranih sorti kajsije. Kod jabučastog voća stanje je nešto povoljnije, jer se ove voćke i dalje nalaze u fazi mirovanja. Ovo su vrlo osetljive faze kod biljaka, kada i slabi mrazevi mogu dovesti do velikog izmrzavanja kako lisnih tako i cvetnih pupoljaka. Izmrzavanje cvetnih pupoljaka nastaje pri temperaturi -5 ºC, dok se otvoreni cvetovi oštećuju na temperaturama od -2 ºC. Po pravilu što je vegetacija više odmakla, biljka je osetljivija na izmrzavanje, napominje savetodavac.
Preventivne mere protiv izmrzavanja
Postoje brojne preventivne mere koje se mogu primeniti protiv poznih prolećnih mrazeva i izmrzavanja kao što su:
- krečenje stabala,
- zadimljavanje,
- zaštita voćaka pomoću veštačke kiše,
- primena hormonskih preparata ili aminokiselina (Isabion, Megafol itd.) koji pomažu regeneraciju sprovodnih elemenata i kambijalnog tkiva i imaju „antistres efekat“ kod biljaka. Za ove preparate uslov je da biljka na sebi mora imati određenu lisnu masu, pa ih treba primenjivati samo u tim fenofazama. Međutim, naglašava Martinov, najvažnije je pri zasnivanju zasada odabrati povoljnu lokaciju za određenu voćnu vrstu ili sortu, jer se tada svi ostali rizici svode na minimum.
Saveti vezani za rezidbu u ovom trenutku
U ovom trenutku preporuka je i da se kod voćnih vrsta kod kojih je isprovocirano kretanje sokova, rezidba obavi što pre. Kod voćaka koje su još uvek u fazi mirovanja rezidba se može odložiti za nešto kasniji period. Ukoliko postoji mogućnost, pre rezidbe trebalo bi uraditi laboratorijsku analizu pupoljaka i utvrditi izdiferenciranost tj. potencijalnu rodnost cvetnih pupoljaka u jednom voćnjaku. Tek nakon toga može se dati najispravnija preporuka o vrsti i intenzitetu rezidbe, ističe Martinov.
Ako se analizom utvrdi da je procenat pravilno formiranih cvetnih pupoljaka visok preko 80%, onda se u takvim zasadima može primeniti oštrija rezidba u pravcu održavanja uzgojnog oblika, i planiranja visokih prinosa. Međutim, dodaje savetodavac, u voćnjacima gde su cvetni pupoljci slabo izdiferencirani ispod 40%, rezidba mora biti blaža kako bi se sačuvao sav postojeći rodni potencijal.