Претрага
Претрага

Uticaj ekspozicije na voćke

Ekspozicija utiče na temperaturu i vlažnost, kako vazduha tako i zemljišta. Pod istim ostalim uslovima na severnoj hemisferi najtopliji i najsuvlji su južni položaji, a...

ogledni vocnjak
Galenika

Ekspozicija utiče na temperaturu i vlažnost, kako vazduha tako i zemljišta. Pod istim ostalim uslovima na severnoj hemisferi najtopliji i najsuvlji su južni

ogledni vocnjak

položaji, a najhladniji i najvlažniji severni položaji. Ostale ekspozicije čine prelaz od najtoplijih ka najhladnijim ovim redom: J-I, J-Z, I, Z, S-I, i S-Z. Isto to javlja se i u pogledu vlažnosti.

Ovi uticaji su utoliko jači ukoliko je nagib veći, počev od ravne površine do najvećih nagiba. Naročito je vlažnost pod jakim uticajem ekspozicije i reljefa. Ali uticaj ekspozicije nije u svim slučajevima isti, već zavisi od niza činilaca, kao što su geografska širina i dužina, nadmorska visina i jačina nagiba. Najtoplija ekspozicija utiče na sazrevanje i kvalitet plodova.

Najtopliji i najsuvlji položaji u humidnijim rejonima podesniji su za gajenje voćaka nego isti takvi položaji u aridnim krajevima. Jak uticaj u tom pogledu imaju velike vodene površine, šume, priroda vetrova itd. Uticaj koji vrše velike vodene površine na gajenje voćaka je rezličit:
– U proleće se usporava naglije povišenje temperature, pa se time u izvesnoj meri usporava kretanje vegetacije i cvetanje voćaka, čime su one manje izložene opasnosti od poznih prolećnih mrazeva.
– U jesen se duže vreme održava viša temperatura, pa su uslovi za sazrevanje plodova nešto povoljniji.
– U toku zime ublažavaju se nagla kolebanja temperature od niske ka visokoj, a samim tim umanjuje se opasnost i od zimskih mrazeva.
– Uticaji velikih vodenih površina ispoljavaju se najviše u obalskom pojasu od 1-3 km, a slabiji uticaji i dalje 3-15 km.

Za praksu je od velikog značaja da se izbor vrsta i sorti usklađuje i prema ekspoziciji. Na najtoplijim položajima treba gajiti prvenstveno breskve, kajsije, badem, rane sorte šljive, rane sorte krušaka i jabuka. Ali u krajevima u kojima se često javljaju pozni prolećni mrazevi treba i ove voćne vrste gajiti prvenstveno na severnim i hladnijim ekspozicijama, jer će na njima cvetanje biti nešto kasnije. 

Nekada se isticalo da ekspozicija utiče značajno na kvalitet plodova, naročito u koštičavih vrsta voćaka. Kasnije se pokazalo da se taj uticaj precenjivao. Ekspozicija utiče i na kvalitet plodova, ali ne onoliko koliko se nekada smatralo. Ispitujući uticaj espozicije došlo se do zaključka da se kruna i koren jabuke (pr. crveni delišes) bolje razvija na severnoj nego na južnoj padini.

Ispitivanjem proizvodnje voća u gustoj sadnji utvrđeno je da se najveći prinosi postižu, zahvaljujući najboljem iskorišćavanju svetlosti, pri orijentaciji redova sever – jug.

Autor: Valentina Aleksić, dipl. inž. melioracija zemljišta i voda 

psss.rs

Podeli sa prijateljima:

Preporučeno