Lešnikov surlaš (Balaninus- Curculio nucum) je tvrdokrilac iz porodice pipa.
Najznačajnija je i najpoznatija štetočina leske i najčešći uzrok nerodnosti leske. Odrastao insekt je sa dugom tankom rilicom žuto smeđe boje – boje je lešnika. Larva je bela sa smeđom glavom. Lešnikov surlaš je isključivo štetočina leske. Prisutan u svim našim krajevima.
Kako prepoznati prisustvo lešnikovog surlaša?
Štete pričinjavaju i larve i odrasli insekti.
Odrasli insekti oštečuju lišće i plodove, a larve unutrašnjost plodova. Odrasli insekti izgrizaju mlado lišće praveći male rupe, a ženke buše mlade tek zametnute plodove koji opadaju. Ubodna mesta na plodovima su posebno značajna, jer oštećene plodove redovno naseljavaju fitopatogene gljive, prouzrokovači truleži, naročiro ako krajem maja i početkom juna imamo učestale kišne periode. U takvim uslovima imamo propadanje više od 50 % roda leske zbog razvoja truleži plodova leske.
Ciklus razvoja lešnikovog surlaša
Lešnikov surlaš ima jednu generaciju tokom 1-3 godine. Odrasli insekti javljaju se u kasno proleće, početkom maja meseca. Nakon pojave imaga se dopunski hrane lišćem. U periodu kada su plodovi formirani, gotovo dostigli konačnu veličinu, dolazi do kopulacije (parenja), nakon čega ženke polažu jaja. Ženka progriza čvrsti omotač ploda i u načinjeni otvor položi jedno jaje, nakon čega otvor zatvori izgrizotinama tako da se on teško uočava.
Ispiljena larva u plodu provede čitav život, hrani se jezgrom ploda i plod puni izmetom, tako da on postaje neupotrebljiv. Obično u jednom plodu se nalazi jedna larva. Nakon 25-32 dana, kada se razvije, larva napušta plod kroz napravljeni okruglasti otvor i spušta se u zemlju, gde na dubini 10-15cm zaprede kokon i tako provede zimu. Na proleće deo larvi se preobrati u odrasle jedinke, a deo ostaje ostaje u tom stadijumu – dijapauzi naredne 1-3 godine.
Suzbijanje
Suzbijaju se samo odrasle jedinke.
Suzbijanje se vrši od početka pojave odraslih jedinki, u periodu dopunske ishrane, primenom insekticida sa kontaktnim i digestivnim delovanjem (početak maja do kraja juna meseca). Zbog skrivenog načina života larve je nemoguće hemijski suzbijati, međutim, obzirom da se larve preobražavaju u lutke u zemljištu, i to na dubini od samo nekoliko centimetara, obradom zemljišta oko stabla, dubokim prekopavanjem, ili sakupljanjem oštećenih plodova sa larvama, može se značajno smanjiti brojnost ove štetočine.
Vesna Nišavić Veljković
PSSS Čačak
Foto: poljosfera.rs
