Hemijskom analizom zemljišta utvrdićemo plodnost zemljišta, kao i potrebe za đubrenjem.
Đubrenjem parcele „napamet“ činimo veliku grešku koju poljoprivrednici koji žele uspeh u proizvodnji, sebi ne mogu da dozvole. Koliko kojih hraniva ima u zemljištu možemo znati ako uradimo agrohemijsku analizu unapred pripremljenih uzoraka. Na osnovu rezultata analize utvdićemo plodnost naših njiva i saznaćemo sa koliko i kojim hranivima da ih đubrimo.
Biljke prinosom svake godine iznesu iz zemljišta određenu vrstu i količinu hranljivih elemenata, koje je neophodno vratiti zemljištu đubrenjem.
Šta dobijamo nakon analize zemljišta?
Analizom zemljišta na parametre kontrole plodnosti, poljoprivredni proizvođači dobijaju preporuku o pravilnom đubrenju za naredne četiri godine.
Kontrola plodnosti vrši se po potrebi, a najmanje svake četiri godine.
Kada uzorkovati?
Uzorke zemljišta treba uzeti nakon skidanja useva i to:
- leti, ukoliko je predusev ozima strnina
- u jesen, posle jarih useva
- u voćnjacima i vinogradima nakon ili pre početka vegetacije, najpoželjnije pre osnovne obrade zemljišta.
Prosečan uzorak se sastoji od 20-25 pojedinačnih uzoraka zemljišta (broj zavisi od veličine površine proizvodne parcele) koji se mešaju i pravi se prosečan uzorak.
Prosečan uzorak zemljišta potiče sa proizvodne parcele površine maksimalno do 5 ha.
Ukoliko je površina parcele veća od 5 ha, parcela se deli na više delova sa kojih se uzima prosečan uzorak zemljišta.
Pod proizvodnom parcelom se podrazumeva parcela koja je u proteklih nekoliko godina korišćena kao jedna celina (na celoj površini jedna biljna vrsta, ista agrotehnika – npr. đubrenje).
Šeme po kojima uzimamo pojedinačne uzorke
Kretanje po parceli može da bude po tzv. „šahovskom rasporedu“ ili „po dijagonali“, važno je da prosečan uzorak predstavlja što je moguće ravnomerniji raspored pojedinačnih uzoraka po čitavoj površini parcele.
Dubina uzimanja uzoraka
- za oranice (ratarske i povrtarske kulture): 0-30 cm
- za livade i pašnjake: 0-10 cm
- za voćnjake i vinograde: 0-30 cm i 30-60 cm
Rezultati analize zemljišta i spravnost zaključaka u mnogome zavise od načina uzimanja uzoraka.
Uzorkovanje zemljišta
Uzorci se mogu uzimati:
- sondom
- ašovom
- pedološkim nožem
Uzimanje uzorka
Potreban pribor: sonda ili ašov i 1 kofa (za voćnjak i vinograd 2 obeležene kofe), PVC kesa, olovka i papir.
Ašovom se izvadi grumen zemlje (slika 1). Zatim se uz ivicu rupe ponovo zabode ašov pod uglom od 90º – od površine do dubine od 30 cm (slika 2). Pažljivo se izvadi ašov sa zemljom, tako da ona ostane na ašovu kada se položi na tlo. Potom se po zemlji koje je na ašovu nožem napravi „kaiš“, širine 3-4 cm po sredini ašova do njegovog vrha, tj. do dubine od 30 cm. Zemlja na ašovu levo i desno od „kaiša“ se odbaci, a „kaiš“ zemlje se ubaci u čistu kofu (slika 3-6).
Ovaj postupak se ponovi sa 20-25 ravnomerno raspoređenih mesta po celoj površini parcele, pri čemu se pojedinačni uzorci sa iste dubine ubacuju u istu kofu. Nakon uzimanja poslednjeg pojedinačnog uzorka, zemlja u kofi se dobro izmeša, usitne se veće grudve i odstrane se kamenje i biljni delovi.
Nakon ponovnog mešanja zemlje u kofi u polietilensku vrećicu se stavi oko 0,3-0,5 kg zemlje, a višak zemlje se baci.
Ukoliko se uzorkuje zemljište u voćnjaku ili vinogradu, potrebno je sa istog mesta uzeti uzorak i sa dubine 30-60 cm. Zemljišni „kaiš“ skinut sa ašova ubacuje se u drugu kofu predviđenu za pojedinačne uzorke sa dubine 30-60 cm.
Nakon uzorkovanja u polietilensku vrećicu se stavi oko 0,3-0,5 kg zemlje.
Koje podatke o uzorku napisati?
Potrebni podaci o uzorku:
1. ime i prezime,
2. adresa (ulica i broj, mesto, poštanski broj) i telefon korisnika,
3. katastarska opština,
4. katastarski broj,
5. veličina parcele,
6. dubina sa koje je uzet uzorak,
7. planirane biljne vrste za gajenje u naredne četiri godine,
8. u voćarsko-vinogradarskoj proizvodnji naglasiti da li je voćnjak/vinograd u podizanju ili u eksploataciji.
Čuvajmo naša zemljišta
Zemljište je bogatstvo, ali nije nepresušno.
Neodgovornim i intenzivnim iskorišćavanjem degradiramo ga i zato je naša obaveza da održavamo plodnost i strukturu tla. Još od davnina, sa kolena na kolena, poljoprivrednici prenose „da ono što iz zemljišta iznesemo prinosom, moramo u zemljište i vratiti„.
