U zemljama sa razvijenim agrarom sistem zadružnog organizovanja, u kojem su primarni poljoprivredni proizvođači vlasnici prerađivačkih kapaciteta,
a poseduju i deo akcija velikih trgovinskih lanaca što im omogućava prisustvo na tržištu finalnih proizvoda, veoma je razvijen.
Pozitivnih primera je mnogo, a pomenućemo Dansku, Finsku, Francusku, Japan, Novi Zeland, ili Poljsku, u kojoj se preko zadruga proizvode, preradi i plasira čak 75 odsto ukupnih količina mleka i mlečnih prerađevina.
Pravi kuriozitet su nerazvijene zemlje, poput Kenije, Vijetnama i Bolivije, koje su prepoznale zadrugarstvo kao najefikasniji oblik organizovanja proizvodnje i prometa poljoprivredno-prehrambenih proizvoda.
U Keniji, recimo, gde se preko zadruga koje zapošljavaju oko 250.000 ljudi, ostvaruje 45 odsto ukupnog BDP-a, čak 20 miliona ljudi, posredno ili neposredno, obezbeđuje sredstva za život zahvaljujući ovakvom udruživanju. Zadruge drže više od 70 odsto ukupne proizvodnje i prometa kafe, i čak 95 odsto proizvodnje i prometa pamuka.
Slična je situacija i u Boliviji, gde oko 160.000 direktno ili indirektno angažovanih u 1.600 zadruga obezbeđuje na taj način egzistenciju.
Ovo je najbolji dokaz da zadružni sistem organizovanja nije prevaziđen. Naprotiv, veoma je poželjan u organizaciji poljoprivredne proizvodnje, prerade i prometa prehrambenih proizvoda. To je i argument više u prilog reafirmaciji zadružnog pokreta u Srbiji, i pre svega zemljoradničkog zadrugarstva kao najefikasnijeg leka protiv opasne demografske boljke – odumiranja sela.
Autor: Miraš Zagrađanin,dip. inž. poljoprivrede
psss.rs
Foto: pixabay.com
