Radi smanjenja troškova u stočarskoj proizvodnji primena slame kao prostirke se može izbeći. Naime, da bi se proizveo čvrsti stajnjak, slama od njive do
primene na proizvodnim površinama u obliku stajnjaka, mora proći kroz jedanaest i više radnih operacija.
Držanje stoke bez prostirke je znatno jednostavnije i jevftinije, jer se na ležišta ne stavlja prostirka, pa se kao otpadak skuplja samo urin i balega, koji se mešaju sa vodom posle pranja.
Rešetkasti pod, ili neki drugi od plastičnih materijala služe za odvođenje tečnog stajnjaka do jama u kojima se čuva od 25 do 90 dana. Pri tome je vrlo važno dimenzionirati septičke jame odnosno spremišta za tečni stajnjak. Ako se doda voda pre upotrebe, računa se s 4 metra kubna prostora po uslovnom govedu 500 kg težine za period od 4 meseca punjenja spremišta. Po jednoj velikoj stočnoj jedinici može se uz dodatak vode računati s godišnjom proizvodnjom od 25 metara kubnih tečnog stajnjaka.
Bolja su spremišta kapaciteta 20 do 25 dana punjenja, a može i do 90 jer se do tog vremena još ne stvara kompaktna kora na površini tečnog stajnjaka.
Sirov ili svež tečni stajnjak je onaj do tri dana starosti, a prevreo nakon fermentacije u septičkim jamama u vremenu od 1 do 4 meseca.
Pre upotrebe, tečni stajnjak se meša u spremištu mehanički sa ugrađenim krilima ili tanjirima ili propelerskim mešalicama, pneumatski (kompresorskim ili vazdušnim mešalicama) i hidraulički (vodom). Mirno, prohladno i oblačno vreme najviše odgovaraju primeni tečnog stajnjaka u polju. Tečni stajnjak se do mesta primena transportuje cisternama ili pomoću zalivnih sistema. Primenjuje se u količini sa 20 do 25 metara kubnih po hektaru.
S obzirom da tečni stajnjak najviše sadrži azota i kalijuma, on se tretira kao azotno-kalijumovo đubrivo. Primenjuje se i svež tečni stajnjak i razređen s vodom jer to povećava hranljivo dejstvo. Na oranicama se tečni stajnjak može različito primenjivati, na golo zemljište, na slamu ili kukuruzovinu pre zaoravanja. Jače đubrenje gnojovkom na travnjacima može biti štetno, jer može doći do gubitka kalcijuma zbog antagonizma prema kalijumu.
Veoma važna prednost ovakvog načina je da se u mnogome smanjuje potreba za manuelnim radom koji u savremenom stočarstvu postaje najvažniji ograničavajući faktor.
Autor: Zoran Kozlina, savetodavac
psss.rs
