Moguća rešenja za smanjenje uticaja spoljnih fakrora u zatvorenom prostoru
Izbor lokacije
Veoma je bitno izabrati lokaciju za postavljanje plastenika. Ako je moguće, poželjno je objekat postaviti u pravcu severozapad-jugoistok. Razlog je zato što su biljke u plasteniku tokom celog dana izložene direktnoj sunčevoj svetlosti, a čela plastenika su postavljena u pravcu duvanja vetra, što veoma amortizuje udar vetra na konstrukciju plastenika. Kada biramo lokaciju za postavljanje plastenika treba da izbegavamo:
– Područja sa jakim udarima vetra
– Područja sa visokom verovatnoćom za padanje snega
– Područja sa visokim nivoom podzemnih voda
– Područja sa velikom verovatnoćom pojave jakih mrazeva i veoma niskih temperatura
– Područja koja se nalaze u konstantnoj zaseni od drugih objekata ili šumskih pojaseva
– Područja sa lošijim tehničkim sastavom zemljišta npr. glinovite ilovače i ostala teška zemljišta
Korišćenje dopunske folije (unutrašnja folija)
U plastenicima bez ali i sa grejanjem neophodno je koristiti unutrašnje folije da bi se održavala temperatura na potrebnom temperaturnom nivou posle kasno-jesenje ili prolećne sadnje.
Veoma efikasna je mera postavljanja unutrašnje folije koja se može postaviti na dva osnovna načina.
Prvi je postavljanje sa unutrašnje strane na posebne nosače unutrašnjih cevi ili pričvšćivanjem sa unutrašnje strane duplih lukova sa žicom. Kod negrejanih plastenika temperatura unutar objekta ostaje u pozitivnom kod spoljne temperature od -2 do -4 stepena Celzijusa.
Drugi način je da se unutrašnja folija postavi između spoljne folije i lukova plastenika. Kod ovakvog načina postavljanja folije poželjno je da se montiraju ventilatori u modelu duvaljki i da se vazduh iz plastenika uduvava između dve folije i da se stvore vazdušni jastuci. Kod ovakvog postavljanja folije i metoda uduvavanja vazduha, naročito kod grejanih plastenika, može se postići velika zaštita od niskih temperatura. Temperatura u plasteniku ostaje u plusu i kod temperatura od -20 stepeni Celzijusa. Kod negrejanih -4 do -8 stepeni.
Treći način je da se folija postavlja direktno iznad biljaka, na konstrukcije koja služi za vezivanje biljaka. Ovaj metod se slabije primenjuje u našim uslovima, a i zaštita od niskih temperatura je najniža. Može se koristiti i zduženo postavljanje ali je ono skupo, i obavezno se mora uklanjati u periodu kada prestaje opasnost od niskih temperatura zbog nedovoljnog prodiranja svetlosti.
Folije za pokrivanje zemljišta
Uvođenje crne folije za pokrivanje zemljišta umnogome je doprinelo smanjenju rada oko zaštite od korova i povećanju prinosa u plastenicima. Pokrivanje, malčovanje zemljišta osigurava bolji toplotni i vodni režim, zadržava bolju strukturu i plodnost zemljišta te utiče na brže mikrobiološke procese razlaganja organske materije u zemljištu.
Iskorišćenost stajskog đubriva u malčovanom zemljištu je daleko bolja, smanjuje se ispiranje, posebno azota, a povečava topljivost fosfora i kalijuma. U zimskim mesecima crne i tamne folije apsorbuju veliku količinu sunčeve svetlosti i toplote.
Folije za prekrivanje biljaka AGRIL LUTRASIL
Pored folija za pokrivanje objekata ili zemljišta u plastenicima se koriste i specijalne pokrivajuće folije Lutrasil ili agril folije. Njima se pokrivaju direktno biljke ili se postavlja ram direktno iznad biljaka, pa se ram prekriva ovim vrstama folije.
Korišćenje ovih folija omogućuje znatno raniju sadnju jer uspešno mogu da zaštite biljke od niskih temperatura i mrazeva. Ove folije se odlikuju dobrom propustljivošću za vodu, vazduh i svetlost, te iste nije potrebno skidati kod provetravanja i zalivanja.
Temperatura ispod agril folije je 2 do 3 stepena viša u odnosu na temperaturu koja je u proizvodnom prostoru. Prednost postavljanja ovih folija je i ta da veoma uspešno hvataju jutarnju rosu tako da biljke ostaju relativno suve, što povoljnije deluje da zdravstveno stanje biljaka. Ove se folije sve više postavljaju i u spoljašnjoj proizvodnji ranog krompira.
Autor: Dragan Marković, dipl. inženjer
PREPORUČUJEMO DA PROČITATE I O Vrstama plastenika
