U cilju podsticanja konkurentnosti poljoprivrede i obezbeđivanja prehrambene sigurnosti stanovništva, Evropska komisija se obavezala da promoviše i podstiče stvaranje dobrovoljnih organizacija poljoprivrednih proizvođača.
Ove organizacije igraju važnu ulogu u pomaganju farmerima da:
- Osnaže svoju tržišnu poziciju kroz inovacije proizvoda;
- Smanje rizik poslovanja;
- Smanje troškove transakcija;
- Olakšaju pristup resursima i inputima;
- Olakšaju uvođenje marketinga (uvođenje i brendiranje novih proizvod) i dr.
Najdominantniji oblici udruživanja u poljoprivredi su:
- Zadruge
- Udruženja poljoprivrednika
- Klasteri
Zbog porasta broja stanovnika i relativne ograničenosti prirodnih resursa u svetu je izražena zabrinutost za prehrambenu sigurnost svetske populacije, a kroz razne oblike udruživanja nastoji se naći rešenje za ove izazove.
Poljoprivrednici koji su organizovani u neki od ovih oblika udruženja mogu ostvariti određene koristi koje se ogledaju u sledećem:
- Poboljšanju života i rada u ruralnim područjima;
- Uvođenju novih tehnologija;
- Razmeni iskustva sa drugim poljoprivrednim proizvođačima;
- Nabavci inputa pod povoljnim tržišnim uslovima;
- Stvaranju tkz. agregatne ponude – objedinjavanje ponude većeg broja manjih proizvođača čime se olakšava prodaja poljoprivrednih proizvoda.
Prema našoj zakonskoj regulativi udruženja poljoprivrednika mogu osnovati najmanje tri osnivača, od kojih makar jedan mora ima prebivalište na teritoriji Republike Srbije. Udruženja mogu osnivati fizička i pravna lica. Udruženja se osnivaju na osnivačkoj skupštini kada se usvajaju osnivački akt, statut i vrši izbor ovlašćenog lica za zastupanje udruženja. Udruženja poljoprivrednika, kao i ostala pravna lica, su u obavezi da vode poslovne knjige i da sačinjavaju finansijske izveštaje.Zadrugarstvo kao oblik organizovanja poljoprivrednika ima veoma dugu i bogatu tradiciju. Poljoprivredne zadruge su oblik organizovanja fizičkih lica – zadrugara u kojoj oni poslovanjem u skladu sa zadružnim principima ostvaruju svoje pre svega ekonomske, ali i socijalne i kulturne interese.
Međunarodni zadružni principi predstavljaju temelj na kome počivaju gotovo sve zadruge u svetu i podrazumevaju sledeće:
- Dobrovoljno i otvoreno članstvo u zadrugama;
- Demokratičnost u vođenju zadruge i donošenju poslovnih odluka;
- Ekonomsko učešće i participacija u poslovanju zadruge;
- Samostalnost, što podrazumeva da su zadruge izolovane od raznih spoljnih uticaja;
- Međuzadružnu saradnju.
Prema našem zakonu zadruge su pravna lica koje moraju biti upisane u odgovarajući registar. Zakonom je definisano da zadrugu mogu osnovati minimum deset fizičkih lica, a prilikom osnivanja nije propisan minimum – maksimum osnivačkog kapitala.
Klasteri u poljoprivredi čine složen sistem i podrazumevaju povezivanje preduzeća i drugih institucija srodnih i različitih delatnosti koje povezuju zajednički interesi na području nabavke inputa, plasmana proizvoda, razvoja i uvođenja novih tehnologija i inovacija.
Autor: dipl. inž. Radovan Ševarlić
http://www.psss.rs/
