Jedan od veoma važnih uslova za prelaz na organsku proizvodnju je promena u načinu razmišljanja o vrednostima, kao i promena odnosa prema prirodi i zdravlju, odnosno donošenje odluke
da se počne organska proizvodnja. Po donošenju odluke proizvođač često ima velilki broj pitanja, nedoumica, kao na primer: kako započeti, gde se informisati, kome se obratiti, šta je potrebno znati…
U Srbiji je 2009. godine osnovana Nacionalna asocijacija za organsku proizvodnju „Serbia organica“ čiji je jedan od ciljeva pružanje neophodne, stručne pomoći proizvođačima i ostalim učesnicima u organskoj proizvodnji. Nacionalna organizacija za zainteresovane proizvođače organizuje seminare, od početnog do naprednog nivoa. O aktivnostima Nacionalne organizacije sve informacije se mogu naći na: www.serbiaorganica.org.
Prelaz iz konvencionalne ka organskoj proizvodnji je složen proces i traje u proseku 2 do 3 godine. Taj period je najteži u ovom načinu proizvodnje. Uslovi za otpočinjanje organske proizvodnje su veoma strogi. Regulisani su Zakonom o organskoj proizvodnji („Sl. glasnik RS“, br.30/10 od 07.05.2010. god.). Ovaj zakon i prateća podzakonska akta detaljno regulišu sva pitanja koja obuhvataju celokupan proces organske proizvodnje.
Postupak uvođenja pokreće se prijavom koju proizvođač podnosi ovlašćenoj kontrolnoj organizaciji. Za obavljanje poslova kontrole i sertifikacije u organskoj prizvodnji Ministarstvo daje ovlašćenje kontrolnoj organizaciji. Ministarstvo, takođe utvrđuje spisak ovlašćenih organizacija i objavljuje ga u „Službenom glasniku Republike Srbije“ jednom godišnje. Spisak ovlašćenih kontrolnih organizacija se može naći na sajtu Ministarstva poljoprivrede: www.mpzzs.gov.rs.
Preporuka je da proizvođač odabere nekoliko sertifikacionih kuća sa spiska koji je dalo Ministarstvo i da od njih zatraži preporuku za sertifikaciju svoje proizvodnje. Nakon dobijanja ponuda treba da odluči koja je najpovoljnija za njega – njegovu proizvodnju.
Na osnovu prijave proizvođač i ovlašćena kontrolna organizacija zaključuju ugovor o vršenju kontrole i sertifikacije u organskoj proizvodnji. Time se regulišu prava i obaveze obe strane.Po potpisivanju ugovora proizvođač se uključuje u organsku proizvodnju i dodeljuje mu se evidencioni broj. Datumom potpisivanja ugovora počinje period konverzije. To je period prilagođavanja i prelaska proizvodnje iz konvecionalne u organsku. Taj period traje 2 do 3 godine i zavisi od procene inspektora sertifikacione kuće.
Ovlašćena kontrolna organizacija vrši kontrolu i praćenje proizvodnje, najmanje jednom godišnje i obuhvata celokupan proces proizvodnje i dokumentaciju koja prati tu prozvodnju.
Važno je napomenuti da kontrolnim organizacijama nije dopušteno da daju savete koji su vezani za samu tehnologiju organske proizvodnje. U Srbiji postoje državni savetodavci u okviru 35 poljoprivrednih stručnih službi koji mogu dati sve potrebne savete i preporuke u vezi praktične primene metoda organske proizvodnje.
Na osnovu izveštaja o izvršenim kontrolama, ovlašćena organizacija izdaje sertifikat da je proizvod ili proces proizvodnje u skladu sa Zakonom o organskoj proizvodnji odnosno sertifikat i takav proizvod se obeležava oznakom „ОРГАНСКИ ПРОИЗВОД“, nacionalnim znakom, logom sertifikacione kuće. Sertifikat za proizvod za koji se izdaje važi godinu dana od dana izdavanja.
Važno je pomenuti da su zakonom predviđena podsticajna sredstva za podršku razvoja organske proizvodnje koja imaju za cilj da podstaknu poljoprivrednike da se okrenu ovoj proizvodnji.
Autor: Dragoljub Glišić, savetodavac
psss.rs
