Smatra se da virus bronzavosti paradajza
(Tomato spotted wilt virus, TSWV) ima najširi krug domaćina i da je jedan od najrasprostranjenijih biljnih virusa, a najčešće inficira povrće, duvan i ukrasne biljke.
Virus se prenosi tripsima koje je teško kontrolisati, a pored toga dolazi i do brzog stvaranja novih varijanti virusa i zbog toga je virus bronzavosti paradajza jedan od najopasnijih biljnih virusa.
Virus se javlja na velikom broju ukrasnih biljaka.
Na lišću hrizanteme se javljaju koncentrično prstenaste, linijske ili nepravilne pege bronzaste boje. Može doći i do hlorotičnog ili bronzastog mozaika na lišću novih izdanaka zaraženih biljaka. Cvetovi zaraženih biljaka su sitni, sa retkim kruničnim listićima. Obično se javlja nekroza u vidu crnih pruga na stablu i uvelost biljaka.
Na lišću muškatlesimptomi su u vidu belih hlorotičnih prstenova ili koncentričnih pega, a vršni listovi su sitniji.
Dva osnovna načina širenja virusa su prenošenje
– vektorima – tripsima
– zaraženim biljnim materijalom.
Ovaj virus se takođe intenzivno širi putem međunarodne trgovine biljnim materijalom, odnosno rasadom i reznicama. Problem nastaje zbog toga što reznice često ne pokazuju simptom sve do ožiljavanja.
Najznačajnije su preventivne mere koje se primenjuju u proizvodnji ukrasnog bilja, a koje podrazumevaju:
– obavezno pregledanje svih biljaka koje se unose u plastenik na prisustvo tripsa i virusa,
– izolacija novih biljaka desetak dana pre nego što se unesu u proizvodni deo plastenika,
– prostorna izolacija osetljivih biljnih vrsta,
– uništavanje korovskih biljaka u plasteniku i oko plastenika,
– uništavanje zaraženih biljaka kao i stroga kontrola populacije tripsa.
Zvezdana Jovanović, dipl. inž. zaštite bilja
psss.rs
