Suva trulež uljane repice

Semena uljarica spadaju u jedne od najvrednijih poljoprivrednih proizvoda u svetskoj trgovini. U poređenju sa drugim uljaricama, uljana repica je treća u svetu

po značaju, dok se površine pod uljanom repicom najbrže povećavaju.

Suva trulež, koju prouzrokuje fitopatogena gljiva Phoma lingam (teleomorf: Leptosphaeria maculans), je bolest koja se javlja na kupusnjačama, a najznačajnije štete pričinjava na uljanoj repici.

Prvi simptomi se javljaju s jeseni i manifestuju se u obliku sivo-zelenkastih ili sivo-pepeljastih pega (slika 1). Ove pege se prvenstveno javljaju na donjem lišću. U okviru pega se mogu uočiti sitne crne izbočine (liče na tačkice), koje se nazivaju piknidi i predstavljaju plodonosna tela gljive. Tkivo lista, koje je zahvaćeno pegom, može da se sasuši, pukne i ispadne, što samo otežava identifikaciju patogena (slike 2 i 3). Simptomi se mogu javiti i na korenu, korenovom vratu, stablu i mahunama. Najveće štete nastaju od pega na korenu, jer dolazi do sušenja biljke. Velike štete mogu nastati i ukoliko se pege jave na stablu. Ako se pege jave na stablu mlađih biljaka, dolazi do sušenja, a ako se pojave u kasnijim fazama razvoja, dolazi do poleganja biljaka i ubrzanog sazrevanja semena. Sa lišća se infekcija širi na gornje delove biljke.

Slika 2 i 3. Tkivo u okviru pege se sasuši i otpadne

Spore gljive klijaju već na 4^oC u prisustvu vlage, a infekciju ostvaruju kroz stome. Gljiva se u zaraženim biljnim ostacima može održati i do 4 godine. Takođe, održava se i na korovskim biljkama iz porodice krstašica. Važna stvar je da se patogen prenosi semenom!

Zaštiti uljane repice od ovog patogena treba pristupiti integralno. Uljanu repicu ne bi trebalo gajiti na istoj površini češće od jednom u četiri godine uz poštovanje gustine setve (optimalno 30-40 biljaka/m²). Korišćenje optimalnih količina đubriva, smanjuje intenzitet oboljenja. Koristiti nezaraženo seme za setvu i odbrati sorte sa kraćim periodom cvetanja. Važna mera je i uništavanje korovskih biljaka po obodu parcele. Ukoliko se u toku jeseni ostvari infekcija 35-40% biljaka, preporučuje se fungicidni tretman čim to vremenski uslovi dozvole.

Autor: Stojan Jevremović, mast. inž. zaštite bilja

PSS Pančevo