Kalifornijska štitasta vaš obično prezimljava u stadijumu larve 2. stepena – kao polno nezrela jedinka. U našim uslovima ima dve pune generacije i treću nepotpunu generaciju godišnje.
Vaši koje u jesen ne dostignu stadijum crnog štitića (larve 2. stepena), preko zime obično ugibaju od hladnoće, pa se povećan intenzitet pojave može očekivati nakon blagih zima.
U proleće, sa kretanjem sokova biljke, polno nezrele jedinke nastavljaju sa razvojem i nakon prolaska kroz stadijum lutke, dostižu stadijum polno zrele jedinke. Tada mužjaci odbacuju štitiće i započinju let u potrazi za ženkom. Mužjaci žive svega 1–2 dana i po izletanju su odmah sposobni za kopulaciju sa ženkama, koje ostaju ispod svojih štitova. Let mužjaka se dešava pred kraj cvjetanja jabuke, od polovine do kraja aprila i traje 10–14 dana.
Ženke u tom periodu oslobađaju feromone kako bi privukle mužjake. Dvadeset do trideset dana nakon oplodnje ženka počinje sa rađanjem živih larvi, obično 9–10 na dan i u tom periodu jedna ženka može da proizvede 150–500 larvi. Larve po rođenju izlaze ispod majčinskog štita i toku narednih 7-8 sati kreću se po biljci u potrazi za mestom gdje će se pričvrstiti. To može biti grana, plod ili retko, list. Takođe, larve mogu biti prenesene vetrom, odećom radnika, mašinama, na nogama ptica i sl. Nakon zabadanja svog usnog aparata u tkivo biljke (grane ili ploda), larva počinje da siše biljni sok i da na površini svog tela luči voštanu prevlaku koja je štiti od isušivanja, ptica ali i od pesticida. Štitić prvog stepena larve postepeno dobija sivo – žutu boju .
Pojava pokretnih larvi prve generacije dešava se od kraja maja do sredine juna. Larve u prvom stepenu provode 16–18 dana. Larve 1. stepena druge generacije javljaju se od početka do 20. avgusta i ovaj stadijum traje 14–15 dana. Larve prve generacije ostaju na granama i deblu a druge generacije odlaze i na mlade plodove. Drugi stepen larve karakteriše se crnim štitićem u čijem centru je žuto dugme (štitić prvog stepena). Nakon drugog, larva ženke prelazi u treći stepen i izgrađuje spoljnu zonu štita, koja je svetlo siva. Ženke prolaze kroz dva stepena razvoja larve (dva presvlačenja), dok mužjaci prolaze kroz četiri stepena, od kojih su poslednja dva nehranidbena stepena. Razvoj mužjaka teče brže od razvoja ženki, kako bi se zrele jedinke mogle pojaviti u isto vreme. Razviće jedne generacije traje 5-6 nedelja. Od juna do septembra u voćjaku se nalaze svi razvojni stadijumi. Najviše larvi druge generacije ima polovinom jula i u avgustu.
Vreme pojave i trajanja pojedinih stadijuma varira tokom sezona, pre svega u zavisnosti od temperature.
Populacija vaši se vrlo brzo uvećava tokom toplih, sušnih godina
Prisustvo štetočine u zasadu može se utvrditi na osnovu stanja na plodovima iz prethodne sezone. Prilikom berbe i sortiranja treba obratiti pažnju na čašično i krunično udubljenje. S obzirom da za ovu štetočinu nema praga štetnosti, ukoliko se primete oštećenja na plodu, u narednoj sezoni se mora raditi zaštita. Posebnu pažnju na prisustvo štitova treba posvetiti tokom rezidbe, imajući u vidu i to da su napadnuta stabla na različitim mestima. Na jednogodišnjim sadnicama štitovi su na delu iznad spojnog mesta a na dvogodišnjim i starijim obično na vrhu grana. Mlade jedinke se mogu lako zameniti nekim gljivičnim oboljenjem.
Autor: Eleonora Onć Jovanović
Fotografija preuzeta sa psss.rs
