Atraktanti su jedinjenja različitog porekla koja kod insekata privlače jedinke suprotnog pola. U zavisnosti od vrste insekata ta privlačenja mogu biti i sa veoma
velikih udaljenosti. Ova osobina se koristi u praksi jer postoje mogućnosti da se insekti privuku na jedno mesto, a zati da se unište. Time se postižu ogromne uštede u troškovima za nabavku i primenu preparata, sprečava se suzbijanje korisnih insekata i pojava rezistentnosti, višestruko se smanjuje zagađenje poljoprivrednih proizvoda i životne sredine. Ova osobina može se iskoristiti kod svih insekata koji imaju razvijen mehanizam privlačenja.
Atraktant iz svilene bube (Bombyx mori)
Bombikol je prirodna supstanca sa do sada poznatim najjačim delovanjem. Kod ove supstance poznat je mehanizam privlačenja. To je mirisna supstanca koja se oslobađa iz abdomena ženke svilene bube. Ovo jedinjenje ima estarsku prirodu, a njegov nezasićeni alkohol posle saponifikacije ima sposobnost privlačenja.
Atraktant iz pamukovog moljca (Pectinophora gossypiella)
U zemljama sa velikom proizvodnjom pamuka, pamukov moljac nanosi ogromne štete u toku gajenja pamuka. Saznanja do kojih se došlo u istraživanju bombikola korisno su poslužila za različita dalja istraživanja u ovoj oblasti, pa i u istraživanju atraktanata iz pamukovog moljca. Iz pamukovog moljca je izolovano i kasnije sintetizovano jedinjenje pod nazivom propulur. Sintetizovano jedinjenje nije u potpunosti imalo osobine prirodnog proizvoda, naročito u pogledu biološke aktivnosti.
Atraktant iz domaće muve (Musca domestica)
Muskalur je atraktant izolovan iz ženke domaće muve.
Atraktanti iz drugih insekata
Pored navedenih atraktanata ispitivani su i mnogi drugi ekstrakti insekata, ali njihovi izolati nisu pokazali zadovoljavajuću biološku aktivnost.
Feromoni
Feromoni su sintetski napravljeni mirisi ženki nekih štetnih insekata. To su seksualni atraktanti koji privlače mužjake tih vrsta. Najčešće se upotrebljavaju za utvrđivanje prisutnosti, brojnosti i najpovoljnijih rokova suzbijanja nekih štetnih vrsta insekata.
Autor: Božanić Monika, dipl. inž. polj.
psss.rs
