Pomotehnički zahvati u voćnjacima: rez nad pupoljkom, rovašenje, pinciranje i prikraćivanje mladara, loretovanje, prikraćivanje starog rodnog drveta
Poznavanje pomotehničkih zahvata u savremenom voćarstvu je veoma važno jer se pomoću njih izvode operacije koje utiču na tokove rasta i razvića voćke. Ove mere predstavljaju intervencije nad pupoljkom, zasecanje kore, formiranje najpovoljnijeg ugla grananja, prikraćivanje letorasta kao i prikraćivanje poluskeletnih grana i rodnog drveta, objašnjava agronom Velimir Stanojević.
Pomotehnički zahvati
Rez nad pupoljkom
Ovo je mera koja se najčešće primenjuje kod prikraćivanja sadnice ili vodilice a ređe u prikraćivanju bočnih prirasta.
Rovašenje
Ova pomotehnička mera predstavlja zahvat zasecanja kore iznad ili ispod pupoljka ili različitih kategorija prirasta. Iznad pupoljka se vrši sa ciljem njegovog buđenja i formiranja prirasta a iznad prirasta u svrhu aktiviranja ili pojačavanja rasta. Rovašenje ispod pupoljka ili prirasta vrši se radi slabljenja rasta i usmeravanja ka diferenciranju rodnih pupoljaka.
Formiranje ugla prema matičnoj grani
Mera koja se koristi na prirastima koji daju bočna grananja na vodilici i centralnoj osovini. Vrši se pre odrvenjavanja baznog dela mladara. Vrlo uspešno se izvodi pomoću štipaljki, urezanog komada stiropora ili čačkalicama koje su se pokazale kao najbrži i najjeftiniji način formiranja ugla prema matičnoj grani.
Formiranje ugla prema horizontali
Predstavlja meru koja je direktno uslovljena sortnom specifičnošću, odnosno, zonom diferenciranja rodnih pupoljaka. Ukoliko se ugao pravilno formira ovaj zahvat se lako izvodi. U suprotnom dolazi do pucanja grane na mestu račvanja ili se formira pregib.
Pinciranje i prikraćivanje mladara
Mera koja ima za cilj usporavanje rasta ili buđenja pupoljaka u pazuhu lista, odnosno, formiranja prevremenih prirasta. Ako je cilj da se uspori rast u cilju diferenciranja pupoljaka, vrši se uklanjanje vrha mladara zakidanjem a ako je svrha iniciranje prirasta novih, prevremenih mladara onda se vrši prikraćivanje iznad poslednjeg normalno razvijenog lista.
Loretovanje
Operacija koja se uglavnom izvodi u drugom delu vegetacije i ima za cilj buđenje pupoljaka koji bi bez ove intervencije ostali spavajući. Primenjuje se uglavnom na vršnom delu produžnice i to kod uzgojnih oblika tipa vretena ili kordunice.
Proređivanje i prikraćivanje poluskeletnih grana
Ova pomotehnička mera se primenjuje kod rezidbe na rod i predstavlja zahvate u okviru ciklične smene rodnog drveta. Bočna razgranjenja se po pravilu nikada ne uklanjaju do osnove već se režu kosim rezom na čep sa ciljem da se na njemu opet formira letorast. S druge strane, prikraćivanje poluskeletnih grana po pravilu se vrši na rodnu grančicu ili priraste slabije snage rasta koji imaju donji ili bočni položaj.
Prikraćivanje starog rodnog drveta
Princip ove mera je da se rezom preko rodnog kolača aktiviraju spavajući pupoljci koji će formirati priraste za zamenu, pri čemu rez treba izvesti pod uglom na spavajući pupoljak. Generalno, ove zahvate treba izvoditi na mlađim rodnim kolačima, savetuje agronom Velimir Stanojević iz PSSS.
