Hrana animalnog porekla je najbogatija proteinima – riblje i mesno brašno (50-80 %).
Na kvalitet proteina u ishrani životinja utiču količina i međusobni odnos aminokiselina u hranivima, kao i obim resorpcije i metabolizma u ćelijama.
Fiziološka uloga esencijalnih aminokiselina:
– valin (neophodan je za funkcionisanje centralnog nervnog sistema);
– leucin (sinteza proteina tkiva i krvne plazme);
– izoleucin (iskorišćenje ostalih aminokiselina);
– treonin (isto kao prethodno);
– metionin (stimuliše rast; sprečava preterano razlaganje proteina; štiti i obezbeđuje funkciju i regeneraciju jetre);
– fenilalanin (sinteza tiroksina, adrenalina i pigmenata kože kao i stvaranje eritrocita);
– triptofan (za razmnožavanje, stvaranje mleka, pigmenata oka, dejstvo laktoflavina);
– histidin (sinteza hemoglobina);
– arginin (brz rast);
– lizin (razvoj epifiznih hrskavica kostiju i stvaranje mleka);
– cistin /može se menjati metioninom/ (sinteza keratina, belančevina plazme, insulina, glutationa i taurina; detoksikacija organizma).
U kojoj hrani ima proteina?
Hrana animalnog porekla je najbogatija proteinima – riblje i mesno brašno (50-80 %).
Od biljnih hraniva, naročito su bogate uljane sačme (40-50 %).
Seno leptirnjača sadrži do 20 %, a livadsko seno od 8-10 % proteina.
Stočna repa, slama, kukuruzovina i krtole spadaju u hraniva siromašna belančevinama (1-5 %).
U biljnoj hrani nalaze se i azotna jedinjenja neproteinske prirode (aminokiseline, peptidi, amidi – urea, amonijumove soli, organske baze i njihova jedinjenja).
Njihova zastupljenost nije velika. U mladim biljkama sa intenzivnim rastom mogu predstavljati jednu trećinu ukupnog azota. Amida ima i u korenastim i krtolastim biljkama. U zrelom zrnu ima ih samo u tragovima, a više su zastupljeni u periodu formiranja i rasta.
Silaža je bogata amidima – poreklom od amida biljaka i kao proizvod razgradnje proteina tokom siliranja.
Kod intenzivnog tova potrebno je stalno kontrolisati uticaj eventualnog viška proteina na organizam kako ne bi došlo do poremećaja metabolizma, oštećenja digestivnog trakta, jetre i bubrega.
Zvonko Džeba
Foto: A.M.
