Američku trulež legla prouzrokuje Bacillus larvae koji se razvija i množi kad postoje povoljni uslovi za njegov život.
Kad tih uslova nestane pretvara se u sporu (okruglo telašce), otpornu prema toploti i drugim činiocima, sposobnu da klija i brzo se množi i posle više desetina godina, samo kad dođe u odgovarajuće uslove.
Larva se zaražava prva dva dana po piljenju iz jajeta (u najviše slučajeva prvih 24 časa) u periodu masovnog hranjenja.
Ali, bolest dolazi do izražaja, odnosno do uginuća zaražene larve tek trećeg dana po njenom poklapanju. Otuda se ta bolest zove i trulež poklopljenog legla.
Bacillus larvae ne samo da ubija larvu, već i čini da se ona raspadne, istruli i pretvori u gnojavu masu.
Kako prepoznati trulež legla?
Prvi znak bolesti može se zapaziti posle nekoliko dana od uginuća. Poklopac ćelije sa uginulom larvom se ugne i postane masnoprljav. Na njemu se obično može naći i rupica nepravilnog oblika koju pčele naprave pokušavajući da izbace uginulu larvu.
U početku se može naći samo nekoliko ćelija sa takvim znacima. Zatim se lagano i stalno taj broj povećava. Leglo postaje razbacano i prošarano.
Kad se skine poklopac sa ćelije uginule larve, na donjoj strani ćelije, naći će se ispružena mrtva larva. Izgleda kao da se sručila-stopila.
U početku je žućkasta ili prljavo bela. Zatim postaje sve zatvorenije boje, otvoreno mrka, zatvoreno mrka, pa čak i crna.
Uskoro posle uginuća, leš larve postaje lepljiva i rastegljiva masa iz koje se, kad se malo promeša čačkalicom ili palidrvcem, mogu izvlačiti fini končići, dugi 5-7 cm.
Ostaci uginule larve se postepeno suše, zgušnjavaju i na posletku na donjoj strani ćelije ostaje vrlo tanka i kruta ljuspica, čvrsto prilepljena za zid i dno ćelije.
Kad se ljuspica izvadi i na nju stavi nekoliko kapi vode brzo se razmekša i ponovo postane rastegljiva i lepljiva.
Poneka zaražena larva ugine tek kad se preobrazi u lutku. Tada jezik mrtve lutke upire u gornji zid ćelije.
Trula, lepljiva i rastegljiva masa uginule larve ima i svoj osobeni miris koji podseća na miris stolarskog tutkala.
Američka kuga legla se obavezno prijavljuje i suzbija
Obolelo društvo, kad se ostavi samo sebi, nije u stanju da se oslobodi bolesti. Ono postepeno slabi i gubi sposobnost odbrane dok ne ugine ili ne bude opljačkano, i na taj način postane izvor za zaražavanje drugih društava.
Kad se postavi dijagnoza sve se spaljuje, pčele se guše i neškodljivo uklanjaju, saće se pretapa, a ramovi dezinfikuju opaljivanjem let-lampom.
Med je upotrebljiv za ljudsku ishranu dok ga za prihranu pčela ni slučajno ne treba koristiti.
Prema odredbama zakona, američka kuga legla se obavezno prijavljuje i suzbija.
Pripremio: Nenad Vujčić, dipl. inženjer poljoprivrede
